سرمایهگذاری مستقیم خارجی ظرفیت اقتصادی کشورهای در حال توسعه را برای گسترش بازارهای صادراتی و مشارکت در اقتصاد جهانی ارتقا میبخشد، واقعیتی که امروز کمیت را به کیفیت قابل رقابت تبدیل کرده است. هر چند در حوزۀ سرمایهگذاری خارجی آثار بسیاری منتشر شده است، ولی از آنجا که این پژوهش برای نخستین بار از جنبه توسعه پایدار به سرمایهگذاری خارجی پرداخته و در این رابطه الگوهای کاربردی در سطح کلان را ارائه داده، دارای نوآوری است. انتشار این اثر با توجه به نوآوری مذکور و با عنایت به دغدغههای دنیای کنونی برای حفظ محیط زیست و کاهش گازهای گلخانهای و همچنین حرکت ایران به سمت گسترش روابط اقتصادی در حوزه بین الملل و جذب سرمایه گذاریهای مستقیم و غیر مستقیم خارجی و بهره مندی از سرریزهای مربوطه برای نیل به توسعه پایدار ضروری است.
فصل اول: کلیات 1
1-1. مقدمه 1
1-2. درآمدی بر اهمّیت جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی در توسعۀ پایدار 2
1-3. آیا جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی یک چالش است؟ 5
1-4. مفهوم پایداری 7
1-5. مفهوم توسعۀ پایدار 12
1-6. تاریخچۀ توسعۀ پایدار 17
1-7. شاخصهای نظری توسعۀ پایدار 23
1-8. جهانی شدن و توسعۀ پایدار 32
1-9. تجربۀ کشورها 36
1-10. جمعبندی مطالعات موردی: جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی برای توسعۀ پایدار 43
1-11. خلاصۀ فصل 46
فصل دوم: مبانی توسعۀ اقتصادی پایدار 47
2-1. مقدمه 47
2-2. مفهوم توسعۀ اقتصادی پایدار 47
2-3. پایداری در تولید کالا و خدمات 49
2-4. مصرف پایدار 50
2-5. توزیع و رفاه 51
2-6. رشد اقتصادی، توسعۀ اقتصادی و توسعۀ اقتصادی پایدار 55
2-7. آیا رشد فراگیر اقتصادی منجر به توسعۀ پایدار میشود؟ 64
2-8. خلاصۀ فصل 67
فصل سوم: مبانی سرمایهگذاری مستقیم خارجی 69
3-1. مقدمه 69
3-2. مفهوم سرمایهگذاری مستقیم خارجی 70
3-3. دلایل اهمّیت جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی 74
3-4. نظریههای سرمایهگذاری مستقیم خارجی 82
3-5. عوامل اثرگذار بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی 90
3-6. خلاصۀ فصل 94
فصل چهارم: سرریزهای سرمایهگذاری مستقیم خارجی 95
4-1. مقدمه 95
2-4. مفهوم سرریزهای سرمایهگذاری مستقیم خارجی 96
4-3. سرریز بهرهوری 98
4-4. سرریز فنّاوری 101
4-5. سرریز تحقیق و توسعه 102
4-6. سرریز مدیریت بنگاه اقتصادی 103
4-7. سرریز تجاری 104
4-8. سرریز رقابتی 105
4-9. سرریز سرمایه 105
4-10. سرریز اشتغال 106
4-11. سرریز موازنۀ تراز پرداختها 107
4-12. اثرات سرریزی بر رشد اقتصادی 109
4-13. اثرات سرریزی بر توزیع درآمد 111
4-14. سرریز کارآفرینی 112
4-15. سرمایهگذاری مستقیم خارجی محرّک جهانی شدن 114
4-16. اثرات سرریزی منفی 118
4-17. خلاصۀ فصل 119
فصل پنجم: سرمایهگذاری مستقیم خارجی پایدار 121
5-1. مقدمه 121
5-2. مفهوم سرمایهگذاری پایدار 121
5-3. سرمایهگذاری خارجی کارآفرینانه 133
5-4. سرمایهگذاری مستقیم خارجی سبز 136
5-5. رابطۀ بین سرمایهگذاری مستقیم خارجی و محیطزیست 139
5-6. خلاصۀ فصل 156
فصل ششم: سرمایهگذاری خارجی و توسعۀ پایدار 159
6-1. مقدمه 159
6-2. اصول سرمایهگذاری پایدار 159
6-3. دیدگاهها دربارۀ اثر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر توسعۀ پایدار 163
6-4. الگوی مفهومی رابطۀ سرمایهگذاری مستقیم خارجی و توسعۀ پایدار 164
6-5. پیشینه: مرور و نقد 167
6-6. خلاصۀ فصل 173
فصل هفتم: نگاهی به روند سرمایهگذاری مستقیم خارجی در ایران و جهان 175
7-1. مقدمه 175
7-2. تحلیل روند جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی در گروه کشورهای مختلف 176
7-3. رابطۀ بین سرمایهگذاری مستقیم خارجی و ارکان توسعۀ پایدار 196
7-4. روند جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی در ایران 206
7-5. تاریخچۀ سرمایهگذاری خارجی در ایران 215
7-6. چرا جذب سرمایهگذاری خارجی در ایران قفل شده است؟ 219
7-7. خلاصۀ فصل 223
فصل هشتم: نتایج تجربی در قلمرو کلان 225
8-1. مقدمه 225
8-2. الگوی رگرسیونی توسعۀ پایدار 225
8-3. الگوی تجربی 236
8-4. اندازهگیری شاخص توسعۀ پایدار 242
8-5. تحلیل برآورد الگوی توسعۀ پایدار 243
8-6. ارزیابی واکنش بنگاههای اقتصادی به جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی 249
8-7. خلاصۀ فصل 254
فصل نهم: نتایج تجربی در قلمرو خرد: مورد مطالعاتی بنگاههای منتخب 255
9-1. مقدمه 255
9-2. جامعۀ آماری 256
9-3. روش کار 256
9-4. تحلیل میدانی رابطه بین سرمایهگذاری مستقیم خارجی و توسعۀ پایدار 258
9-5. خلاصۀ فصل 267
فصل دهم: نتیجهگیری، پیشنهادها و توصیههای سیاستی 269
10-1. مقدمه 269
10-2. مروری بر ارتباط بین سرمایهگذاری مستقیم خارجی و توسعۀ پایدار 270
10-3. چالشها: سرمایهگذاری مستقیم خارجی، سرریزهای فنّاوری و رشد پایدار 272
10-4. تجربۀ کشورها و درسهایی برای ایران 275
10-5. توصیههای سیاستی 281
منابع 285
واژه نامه 309
پیوست 315