اصول و مفاهیم جغرافیای سیاسی شهر

این کتاب با عنوان «اصول و مفاهیم جغرافیای سیاسی شهر» تلاشی است برای پر کردن خلأ مطالعاتی در زمینه جغرافیای سیاسی شهر. هدف اصلی آن پاسخگویی به پرسش‌هایی درباره چگونگی اعمال سیاست در فضای شهر برای رسیدن به توسعه بیشتر، درک بهتر فضای شهر و مکان همراه با سیاست و قدرت در مدیریت شهری، و رسیدن به چارچوبی مستحکم برای تبدیل کلان‌شهرها به شهر جهانی است. این اثر همچنین به بررسی سیاست‌های فضایی و فضای سیاسی شهر می‌پردازد و راهکارهایی برای افزایش قدرت شهرها ارائه می‌دهد. این کتاب هم برای دانشجویان جغرافیای سیاسی و هم برای مسئولان و مدیران شهری، به عنوان منبعی کاربردی و راهنما قابل استفاده است.

جغرافیای سیاسی شهری، که از دهه ۱۹۹۰ وارد حوزه جغرافیای سیاسی شده است، به بررسی رابطه میان گروه‌های قدرت و دستگاه سیاست‌گذار در سطوح مختلف حکومتی، چگونگی تعامل عوامل مختلف در فرآیند تصمیم‌گیری و شکل‌گیری ائتلاف‌ها می‌پردازد. این کتاب با تأکید بر اهمیت شهرها در جهان امروز، شهر را به عنوان پدیده‌ای جغرافیایی (طبیعی و انسانی) و بستری سرشار از پتانسیل برای بررسی و تحقیق معرفی می‌کند. ژان گاتمن و ریچارد مویر نیز بر این باورند که شهر یک سیستم مستقل با جغرافیای سیاسی مخصوص به خود است و مطالعه آن برای درک جامعه منطقه‌ای از طریق ساختارهای فضایی، جریان‌های سیاسی، نظام اقتصادی و شرایط فرهنگی آن ضروری است.

این کتاب در شش فصل، پدیده شهر را از منظر جغرافیای سیاسی تبیین می‌کند. از جمله مباحث مهم مطرح شده در آن می‌توان به جهانی‌شدن و شهر، نقش فراملی‌شهر و دیپلماسی شهری، روابط شهر و توسعه پایدار با توجه به اهمیت آب‌وهوا، مدیریت سیستم فضایی-سیاسی شهر با رویکرد سیستمی، و مسائل امنیت شهری و رقابت برای کسب قدرت اشاره کرد. هدف نهایی این کتاب، کمک به افزایش قدرت شهرها و در نهایت، ارتقاء قدرت ملی در عرصه بین‌الملل و قرار گرفتن در رده جهان‌شهرها است.

پیشگفتار أ
فصل اول: جغرافیای سیاسی شهر: اندیشه و تعریف 1
تعریف جغرافیای سیاسی 1
تعریف پدیدۀ شهر 6
سلسلهمراتب شهری 10
شهر بهعنوان متروپولیتین (کلانشهر) 11
شهر بهعنوان شهر جهانی 12
شهر به‌عنوان مگالوپولیس (جهانشهر) 20
رابطۀ سیاست، فضا و شهر 25
مفهوم جغرافیای سیاسی شهر 30
پیشینۀ تاریخی پیرامون شهر 40
ژان گاتمن 40
کوین کاکس 43
جان رنه شورت 48
پیتر تیلور 59
سائول کوهن 67
ادوارد سوجا 75
جمع‌بندی 81
فصل دوم: شهر و جهانی‌شدن 85
بررسی تحولات شهری در پرتو جهانیشدن 85
تغییر نقش و عملکرد شهرها 99
جهانیشدن روابط بین شهرها 100
تحولات و نابرابری اجتماعی در شهرها 101
اقتصاد جهانی و تحولات شهری 103
نقش شهرها در ورود کشورها به فضای جریانها 104
جمع‌بندی 112
فصل سوم: نقش فراملی شهر و دیپلماسی شهری 113
دیپلماسی شهری 113
سیر تحولات دیپلماسی شهری 120
خواهرخواندگی شهرها 127
دیپلماسی و ابعاد مطالعات شهری 133
بعد اقتصادی شهر 133
بعد سیاسی شهر 137
بعد فرهنگی شهر 140
بعد زیستمحیطی شهر 147
جمع‌بندی 148
فصل چهارم: شهر و توسعه پایدار 149
توسعه پایدار شهری 149
استراتژی توسعه و سیاستهای شهری با تأکید بر گونهشناسی آبوهوایی در حوزههای گوناگون 152
استراتژی توسعه و سیاستهای شهری در شهرهای بیابانی 155
جغرافیای سیاسی شهرهای بیابانی در حوزۀ اقتصاد 157
جغرافیای سیاسی شهرهای بیابانی در حوزۀ سیاست 161
جغرافیای سیاسی شهرهای بیابانی در حوزۀ فرهنگ 163
جغرافیای سیاسی شهرهای بیابانی در حوزۀ زیستمحیطی 165
استراتژی توسعه و سیاستهای شهری در شهرهای کوهستانی 167
جغرافیای سیاسی شهرهای کوهستانی در حوزۀ اقتصاد 168
جغرافیای سیاسی شهرهای کوهستانی در حوزۀ سیاست 171
جغرافیای سیاسی شهرهای کوهستانی در حوزۀ فرهنگ 172
جغرافیای سیاسی شهرهای کوهستانی در حوزۀ زیستمحیطی 172
استراتژی توسعه و سیاستهای شهری در شهرهای ساحلی 173
جغرافیای سیاسی شهرهای ساحلی در حوزۀ اقتصاد 176
جغرافیای سیاسی شهرهای ساحلی در حوزۀ سیاست 180
جغرافیای سیاسی شهرهای ساحلی در حوزۀ فرهنگ 183
جغرافیای سیاسی شهرهای ساحلی در حوزۀ زیستمحیطی 185
جمع‌بندی 189
فصل پنجم: سیستم فضایی-سیاسی شهر؛ حکمروایی، مدیریت محله‌محور 191
شهر بهعنوان یک نظام سیاسی و عناصر اصلی 191
سرزمین/قلمرو 211
شهروندان 214
مرز 217
حاکمیت محلی 219
مدیریت محلهمحور سیستم شهر 223
شهرداریها‏ و حکمرانی شهری 239
جغرافیای انتخابات و شهر 247
تقسیمات، سازماندهی سیاسی و آمایش فضا در شهر 259
حوزه 263
منطقه 265
ناحیه 270
محله 274
ساخت سیاسی و آمایش سرزمین 276
جمع‌بندی 280
فصل ششم: ژئوپلیتیک شهری 281
قدرت و رقابت در شهر 281
تعریف ژئوپلیتیک شهر 285
جنبشهای سیاسی شهر 292
جمعبندی 302
منابع 303