در این کتاب تلاش شده است تا با ارائۀ تصویر کامل از مباحث موجود در مهندسی تاسیسات الکتریکی و روشنایی، مرجع مناسبی برای این درس مهیا شود.مخاطبان این کتاب مهندسین مشاور، ناظران و مجریان تاسیسات برقی در سازمان نظام مهندسی می باشند. بهمنظـور دستـرسی به اهـداف مذکور، مطـالب این کتاب در دو بخش تهیه شده است. بخش اول که شامل فصلهای اول تا ششم میباشد در ارتباط با موضوع تاسیسات الکتریکی میباشد. در بخش دوم که دربرگیرنده ی فصلهای هفتم تا یازدهم است، مسائل مرتبط با مهندسی روشنایی مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد.
فصل اوّل: ایمنی در تأسیسات الکتریکی
1-1- مقدّمه .......................................................................................................................................... 1
1-2- خطرات برق ............................................................................................................................... 1
1-3- مقررات ایمنی و مرغوبیت وسایل .............................................................................................. 4
1-3-1- توصیههای ایمنی ............................................................................................................. 5
1-3-2- کنترل مرغوبیت در برخی کشورها .................................................................................. 7
1-4- حفاظت در مقابل برقگرفتگی .................................................................................................... 8
1-4-1- کلید نشتی جریان (محافظ جان) ..................................................................................... 8
1-4-2- عایقبندی قسمتهای برقدار ...................................................................................... 13
1-4-3- قطع خودکار مدار ......................................................................................................... 14
1-5- حفاظت در مقابل اضافه ولتاژ ................................................................................................... 15
1-5-1- سیم زمین ...................................................................................................................... 17
1-5-2- هادی میانی (حفاظتی) .................................................................................................. 18
1-5-3- برقگیر ........................................................................................................................... 18
1-5-3-1- انواع برقگیرها .................................................................................................... 19
1-5-3-2- مشخصات فنی و پارامترهای مهم در انتخاب برقگیر مناسب ........................... 24
1-6- سؤالات مروری ........................................................................................................................ 25
1-7- منابع و مآخذ ............................................................................................................................ 26
فصل دوّم: زمین کردن تأسیسات الکتریکی
2-1- مقدّمه ....................................................................................................................................... 27
2-2- اصول کلی محافظت در تجهیزات الکتریکی ............................................................................ 27
2-2-1- حفاظت در برابر تماس مستقیم ..................................................................................... 28
2-2-2- حفاظت در برابر تماس غیرمستقیم ............................................................................... 28
2-3- انواع زمین در تجهیزات الکتریکی ............................................................................................ 30
2-3-1- زمین حفاظتی ................................................................................................................ 31
2-3-2- زمین الکتریکی .............................................................................................................. 32
2-4- انواع مقاومت زمین و نحوهی محاسبهی آن ............................................................................. 33
2-4-1- مقاومت ویژهی زمین .................................................................................................... 33
2-4-2- مقاومت الکترود زمین ................................................................................................... 35
2-4-3- محاسبهی مقاومت زمین ................................................................................................ 42
2-4-4- تأثیر عوامل مختلف بر مقاومت زمین ........................................................................... 44
2-4-4-1- تأثیر املاح شیمیایی ........................................................................................... 44
2-4-4-2- یخزدگی و خشکی زمین .................................................................................... 44
2-4-4-3- اثر رطوبت ......................................................................................................... 45
2-4-4-4- فشردگی خاک ................................................................................................... 45
2-4-4-5- اثر درجه حرارت ............................................................................................... 46
2-4-4-6- فاصلهی چاهها از یکدیگر .................................................................................. 47
2-5- طول عمر سیستم زمین ............................................................................................................. 48
2-6- ویژگیهای سیستم زمین .......................................................................................................... 49
2-6-1- ولتاژ گام ........................................................................................................................ 50
2-6-2- ولتاژ تماس ................................................................................................................... 50
2-6-3- ولتاژ انتقالی ................................................................................................................... 50
2-6-4- جریانهای بدن ناشی از ولتاژهای تماس و گام ............................................................ 51
2-6-5- تعیین ایمنی سیستم زمین .............................................................................................. 54
2-7- انواع سیستمهای اتصال زمین در توزیع برق ............................................................................ 55
2-7-1- سیستم TT .................................................................................................................... 56
2-7-2- سیستم IT ..................................................................................................................... 57
2-7-3- سیستم TN .................................................................................................................... 57
2-7-3-1- سیستم TN-S ..................................................................................................... 58
2-7-3-2- سیستم TN-C .................................................................................................... 58
2-7-3-3- سیستم TN-C-S ................................................................................................ 59
2-8- سؤالات مروری ........................................................................................................................ 61
2-9- منابع و مآخذ ............................................................................................................................ 62
فصل سوّم: شبکههای برقرسانی و تجهیزات
3-1- مقدّمه ....................................................................................................................................... 63
3-2- ساختمان پستهای توزیع ........................................................................................................ 65
3-2-1- پستهای زمینی ............................................................................................................ 65
3-2-2- پستهای هوایی ........................................................................................................... 67
3-3- انواع تغذیهی سیستمهای توزیع ............................................................................................... 67
3-4- ترانسفورماتورهای توزیع ......................................................................................................... 69
3-4-1- مقدّمه ............................................................................................................................ 69
3-4-2- محاسبهی ظرفیت مورد نیاز ترانسفورماتور پستها ...................................................... 70
3-4-3- ترانسفورماتورهای توزیع هوایی و زمینی ...................................................................... 71
3-4-4- انواع ترانسفورماتورهای توزیع از نظر نوع کاربرد ........................................................ 72
3-5- کلیدهای قدرت ........................................................................................................................ 73
3-5-1- مقدّمه ............................................................................................................................ 73
3-5-2- کلید بدون بار یا سکسیونر ............................................................................................ 74
3-5-3- سکسیونر قابل قطع زیر بار (کلید بار) .......................................................................... 75
3-5-4- کلید قدرت یا دژنکتور .................................................................................................. 76
3-6- سیمهای عایقدار و کابلهای برقرسانی .................................................................................. 78
3-6-1- هادیهای مورد استفاده در سیمها و کابلها .................................................................. 79
3-6-1-1- ساختمان هادی در سیمها و کابلها ................................................................... 8
3-6-1-2- مقاومت الکتریکی سیمها و کابلها .................................................................... 81
3-6-2- عایقهای مورد استفاده در سیمهای عایقدار و کابلهای فشار ضعیف ......................... 82
3-6-2-1- ساختمان سیمهای عایقدار و اندازههای استاندارد ............................................. 83
3-6-2-2- ساختمان کابلهای فشار ضعیف و اندازههای استاندارد ..................................... 85
3-6-2-3- علائم و مشخصه ی کابلهای فشار ضعیف ........................................................ 88
3-6-3- جریان مجاز .................................................................................................................. 90
3-6-3-1- جریان مجاز سیمهای مسی بدون عایق .............................................................. 90
3-6-3-2- جریان مجاز سیمهای مسی با عایق pvc ............................................................ 92
3-6-3-3- جریان مجاز کابلهای مسی با عایق و غلاف pvc ............................................. 93
3-6-3-4- جریان مجاز سیمها و کابلهای آلومینیومی ........................................................ 95
3-7- سؤالات مروری ........................................................................................................................ 95
3-8- منابع و مآخذ ............................................................................................................................ 97