رازگشایی ترجمه: معرفی ترجمه برای غیرمترجمان

«رازگشایی ترجمه: معرفی ترجمه برای غیرمترجمان» عنوان کتابی است که به سرعت توانسته جایگاه خود را به عنوان اثری پرفروش و کارآمد برای نوآموزان عرصه‌ی ترجمه پیدا کند. این کتاب که در سال ۲۰۲۳ توسط انتشارات بین‌المللی راتلج منتشر شده و تا به امروز به زبان فارسی برگردانده نشده، پاسخی به نیاز مبرم کشورمان به یک منبع به‌روز، تازه‌نفس و کاربردی در زمینه‌ی ترجمه است. هدف اصلی آن، پر کردن خلأ نبود کتابی است که بتواند هم‌زمان هم برای عموم مردم و هم برای دانشجویان جدیدالورود به رشته‌ی ترجمه مفید باشد و آنان را با مسائل کلیدی و زیربنایی این حوزه آشنا سازد.

این اثر با ارائه‌ی اطلاعاتی جامع و به‌روز، خوانندگان را با فرایند عملی ترجمه، مفاهیم بنیادین نظری، و پیچ‌وخم‌های حرفه‌ی مترجمی آشنا می‌کند. فصول کتاب با نظمی منطقی و انسجامی مثال‌زدنی، مباحثی چون پیشینه‌ی تاریخی ترجمه، کاربردهای آن، دسته‌بندی انواع ترجمه‌های کتبی و شفاهی، جوانب مالی حرفه‌ی مترجمی و همچنین معرفی ابزارهای نوین از جمله ترجمه‌ی ماشینی و هوش مصنوعی را در بر می‌گیرد. برای تضمین روانی و طبیعی بودن متن، نویسنده عمدتاً از روش ترجمه‌ی ارتباطی نیومارک بهره برده است، به‌ویژه در بخش‌های علمی و رسمی. همچنین، برای تعمیق درک خوانندگان، در انتهای هر فصل تمرین‌های عملی و فهرست منابع برای مطالعه‌ی بیشتر گنجانده شده است، تا یادگیری نه تنها تئوری، بلکه جنبه‌های کاربردی را نیز شامل شود.

پیشگفتار مترجمان ‌أ
رازگشایی ترجمه ‌ه
تقدیر و تشکر ‌م
مقدمه: چرا این کتاب؟ 1
این کتاب برای چه کسی است؟ 4
محتوای کتاب چیست؟ 6
نکات مهم در این فصل 8
موضوعاتی برای مباحثه 9
بیشتر بدانید 10
فصل اول: مفاهیم و اصطلاحات بنیادی در ترجمه 11
ترجمه چیست؟ 11
منظور از مبدأ، هدف و معادل چیست؟ 13
چه چیزی ترجمه می‌‌شود؟ 15
وفاداری مترجم چه جایگاهی دارد؟ 17
چه چیزی در فرایند ترجمه دخیل است؟ 19
آیا درست است که ... ؟ 21
آیا درست است که همۀ مترجمان به چندین زبان صحبت می‌‌کنند؟ 22
آیا درست است که همۀ افراد دوزبانه (یا چندزبانه) مترجم‌‌های خوبی می‌‌شوند؟ 22
آیا درست است که ترجمه و ترجمۀ شفاهی مثل هم هستند؟ 22
آیا درست است که ترجمه فقط جایگزینی واژگان در یک زبان با واژگان در زبان دیگر است؟ 23
آیا درست است که مترجم خوب می‌‌تواند متن دربارۀ هر موضوعی را ترجمه کند؟ 23
آیا درست است که یک ترجمۀ درست و کامل برای هر متن وجود دارد؟ 24
آیا درست است که ترجمه عملاً غیرممکن است؟ 24
آیا درست است که رایانه‌ها قرار است در آینده‌ای نزدیک جایگزین مترجمان شوند؟ 25
ملاحظات پایانی 26
نکات مهم این فصل 26
موضوعاتی برای مباحثه 28
تمرین‌‌ها 29
بیشتر بدانید 29
فصل دوم: تاریخچۀ مختصر ترجمه 31
برج بابل 32
هفتادگانی (قرن سوم قبل از میلاد) 32
سنگ روزتا (196 قبل از میلاد) 33
سنت جروم (حدود 342–420) 33
ژوان‌زانگ (602-664) 34
بیت‌الحکمه (قرن نهم تا سیزدهم) 35
مکتب تولدو (قرنهای دوازدهم و سیزدهم) 35
انتشارات گوتنبرگ (حدود سال 1440) 36
ویلیام تیندل (حدود 1494 تا حدود 1536) 37
لامالینچ (حدود سال‏‏های 1501-1550) 37
آن سالیوان (1866-1936) 38
رمزگویندگان ناواهو (1942-1945) 39
سازمان ملل (1945) 39
دادگاه نورنبرگ (1946-1945) 40
یادداشت‌‌نامۀ ویوِر (1949) 41
فدراسیون بین‌‌المللی مترجمان (1953) 42
اینترنت و وب جهان‌گستر (از دهۀ 1980 تا کنون) 43
ملاحظات پایانی 43
نکات مهم این فصل 44
موضوعاتی برای مباحثه 46
تمرین 47
بیشتر بدانید 47
فصل سوم: پیشۀ مترجمی در حال حاضر 49
حرفه‌ای بودن به چه معناست؟ 50
صنعت ترجمه چیست؟ 51
مترجمان چگونه کار می‌کنند؟ 55
دربارۀ حقوق و رضایت شغلی چطور؟ 60
انجمنهای حرفه‌ای چه هستند؟ 64
مترجمان حرفه‌ای به چه نوع آموزشی نیاز دارند؟ 66
ملاحظات پایانی 68
نکات مهم این فصل 68
موضوعاتی برای مباحثه 70
تمرینها 71
بیشتر بدانید 72
فصل چهارم: واژگان، اصطلاحات و منابع واژگانی 73
چه تفاوتی بین زبان برای اهداف عمومی و زبان برای اهداف خاص وجود دارد؟ 75
در فرهنگ لغت چه چیزی هست؟ 79
بانک اصطلاحات چیست؟ 83
منابع واژگانی چه سودی برای ترجمه دارند؟ 87
فرهنگنویسان و اصطلاحشناسان چه نقش دیگری دارند؟ 88
ملاحظات پایانی 89
نکات مهم این فصل 90
موضوعاتی برای مباحثه 92
تمرینها 93
بیشتر بدانید 94
فصل پنجم: سایر ابزارها و منابع 97
چطور می‌‌توانم بفهمم آیا یک ابزار یا منبع مفید است؟ 98
چه نوع منابعی برای مترجمان مفید هستند؟ 101
چطور می‌‌توانم منابع زبانشناختی برای ترجمه پیدا کنم؟ 102
واژه‌‌یاب‌‌های دوزبانۀ برخط چه هستند؟ 103
انجمن‌‌های ترجمه و تالارهای گفتوگو چه هستند؟ 108
چه ابزارهایی از بازنگری پشتیبانی می‌کنند؟ 109
ملاحظات پایانی 110
نکات مهم این فصل 111
موضوعاتی برای مباحثه 112
تمرین‌‌ها 113
بیشتر بدانید 114
فصل ششم: ترجمۀ ماشینی 117
داستان پیدایش ترجمۀ ماشینی چیست؟ 118
تلاشهای اولیه: ترجمۀ ماشینی قانون‌محور 119
دستاندازی در مسیر: گزارش ALPAC 120
روش جدید تفکر: ترجمۀ ماشینی داده‌محور 121
امروز کجا هستیم؟ ترجمۀ ماشینی عصبی و ظهور نیاز روزافزون به سواد ترجمۀ ماشینی 123
سواد ترجمۀ ماشینی چیست؟ 124
برخی از پیامدهای رویکردهای دادهمحور کدام‌اند؟ 125
چرا شفافیت مهم است؟ 130
چه چیزی در ارزیابی ریسک دخیل است؟ 132
چگونه می‌توانیم با ترجمۀ ماشینی تعامل داشته باشیم؟ 133
ملاحظات پایانی 136
نکات مهم این فصل 136
موضوعاتی برای مباحثه 138
تمرینها 138
بیشتر بدانید 140
فصل هفتم: بومی‌سازی 143
GILT چیست؟ 144
چرا بومی‌سازی اهمیت دارد؟ 148
چه چیزی بومی‌سازی می‌شود؟ 149
چگونه زبان‌ها از منطقهای به منطقۀ دیگر با هم فرق می‌کنند؟ 150
کدام عناصر غیرزبانی بین گونه‌های زبانی متفاوت هستند؟ 152
چه ابزار و منابعی به بومی‌سازی کمک می‌کنند؟ 154
ملاحظات پایانی 158
نکات مهم این فصل 159
موضوعاتی برای مباحثه 160
تمرین‌ها 161
بیشتر بدانید 162
فصل هشتم: اقتباس و ترجمۀ خلاقانه 165
ترجمۀ خلاقانه چه تفاوتی با بومی‌سازی و ترجمه دارد؟ 166
ترجمۀ خلاقانه چگونه است؟ 168
چرا ترجمۀ خلاقانه اهمیت دارد؟ 171
مترجمان خلاق چگونه کار می‌کنند؟ 173
ملاحظات پایانی 176
نکات مهم این فصل 176
موضوعاتی برای مباحثه 177
تمرین‌ها 177
بیشتر بدانید 179
فصل نهم: خلاصه‌‌سازی و ارتباط چندحالتی 181
خلاصه چیست؟ 182
خلاصه‌‌سازی چطور به ساخت مهارت‌‌های ترجمه کمک می‌کند؟ 184
چطور خلاصه‌ای کارآمد بنویسید؟ 185
مرحلۀ 1: ادراک 186
مرحلۀ 2: تجزیه‌وتحلیل 187
مرحلۀ 3: انتخاب 187
مرحلۀ 4: فشرده‌‌سازی 188
مرحلۀ 5: پیش‌نویس 189
مرحلۀ 6: بازبینی 189
ارتباط چندحالتی چیست؟ 190
خلاصه‌‌سازی و ارتباط چندحالتی چطور در بافت ترجمه کنار هم قرار می‌گیرند؟ 191
نکات پایانی 192
نکات مهم این فصل 193
موضوعاتی برای مباحثه 194
تمرین‌‌‌‌ها 195
بیشتر بدانید 195
فصل دهم: ترجمۀ دیداری - شنیداری 197
آیا ترجمۀ دیداری‌شنیداری پیشرفتی جدید است؟ 198
برخی از چالش‌‌های کلی در ترجمۀ دیداری‌شنیداری چه هستند؟ 199
چه چیزی در زیرنویس‌‌ دخیل است؟ 201
در دوبله چه چیزی دخیل است؟ 203
چه چیزی در صداگذاری دخیل است؟ 205
چه چیزی بر انتخاب روش ترجمۀ دیداری‌شنیداری تأثیر می‌‌گذارد؟ 205
چه کسی ترجمۀ دیداری‌شنیداری را انجام می‌‌دهد؟ 207
این تکنیک‌‌ها چطور فراتر از ترجمه به کار می‌‌روند؟ 210
نکات پایانی 212
نکات مهم این فصل 213
موضوعاتی برای مباحثه 214
تمرین‌‌ها 215
بیشتر بدانید 216
فصل یازدهم: ترجمۀ شفاهی 219
انواع مختلف ترجمۀ شفاهی کدام‌اند؟ 220
محیط‌های مختلف ترجمۀ شفاهی کدام‌اند؟ 224
چه چیز دیگری بر ترجمۀ شفاهی تأثیر می‌گذارد؟ 226
در ترجمۀ شفاهی زبان اشاره‌ای چطور؟ 228
در رابطه با ترجمۀ شفاهی غیرحرفهای چطور؟ 229
برای مترجم شفاهی پرورش چه مهارتهای مهمی نیاز است؟ 231
ملاحظات پایانی 233
نکات مهم این فصل 234
موضوعاتی برای مباحثه 236
تمرین‌ها 236
بیشتر بدانید 239
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری 241
چه چیزهایی آموختید؟ 241
از اینجا قرار است به کجا برسید؟ 245
موضوعاتی برای مباحثه 248
تمرین‌ها 249
بیشتر بدانید 249
فهرست اصطلاحات 251
نمایه موضوعی 257
منابع 259